Những “cuốn sách người” độc đáo

VHO- Đến với “thư viện” độc nhất vô nhị này, bạn không thể mượn sách mà chỉ có thể mượn người để trò chuyện và lắng nghe mình giãi bày...

 Một “quyển sách” - người khuyết tật đang kể câu chuyện về bản thân mình cho độc giả Ảnh: THE HUMAN LIBRARY

 Ngày càng được yêu thích

Nhắc đến thư viện, hầu hết chúng ta đều hình dung ra khung cảnh một căn phòng rộng lớn với hàng loạt các tủ kệ xếp dày đặc những cuốn sách theo từng danh mục cùng sự tĩnh lặng tuyệt đối. Tuy nhiên, ở những thư viện “sách sống” lại không có bất kỳ quyển sách nào, cũng chẳng hề tĩnh lặng mà râm ran tiếng trò chuyện, tiếng nói cười. Những “độc giả” đến đây thay vì mượn sách để đọc thì họ “mượn người” để trò chuyện, để kể hoặc lắng nghe câu chuyện từ những người hoàn toàn xa lạ.

Thư viện “sách sống” được lên ý tưởng vào những năm 2000 và xuất hiện lần đầu tại Lễ hội âm nhạc Roskilde tại Đan Mạch với cái tên “Human Library” (Tạm dịch: Thư viện Con người). Đến nay, mô hình đã được nhân rộng tại hơn 80 quốc gia, với hàng ngàn nhân vật người thật việc thật được “xuất bản” hằng năm.

“Nhân vật của thư viện không phải là ai đó thật cao siêu hay có thành tích đặc biệt, họ có thể là những người vô gia cư, thất nghiệp, người hoàn lương, bị trầm cảm, gặp các vấn đề về tâm lý, bị khuyết tật… Điều quan trọng là những câu chuyện do họ kể sẽ giúp chúng ta biết cách cảm thông, chia sẻ và sống tốt hơn nhờ vượt qua được thái độ kỳ thị, định kiến hoặc phân biệt đối xử”, ông Ronni Abergel, sáng lập viên kiêm Giám đốc điều hành của tổ chức phi lợi nhuận Thư viện Con người cho biết.

Trong thư viện này, mỗi người được chọn sẽ đại diện cho các nhóm thường bị hiểu lầm hoặc chịu nhiều thành kiến trong xã hội. Tại đây, họ sẽ đóng vai một “quyển sách” có tiêu đề nêu lên đặc trưng của họ như: “OCD - người ám ảnh cưỡng chế”, “Người có IQ cao”, “Người lưỡng tính”, “Người cô đơn” hay “Người nghỉ hưu sớm”... Qua đó, thư viện hy vọng các độc giả sẽ mở lòng để hiểu rõ họ hơn là chỉ nhìn bề ngoài với các định kiến. “Tôi không thể khẳng định rằng cuộc trò chuyện chỉ diễn ra trong 30 phút sẽ thay đổi được bất kỳ ai. Điều mà tôi tự tin chính là nếu cố gắng, sự bất đồng, thành kiến sẽ dần dần được thay đổi”, đại diện Thư viện cho biết.

Để trở thành một phần của “Thư viện Con người”, những tình nguyện viên được yêu cầu phải có sự kiên nhẫn, đồng cảm cũng như sự thoải mái khi chia sẻ với người khác về những vấn đề của mình.

Không chỉ bị khuyết tật nghe và nhìn, người đàn ông Đan Mạch 37 tuổi còn mắc căn bệnh di truyền do đột biến gen hiếm gặp khiến cơ thể không thể đổ mồ hôi. “Tôi cảm thấy không thể hòa nhập hay kết nối được với những người xung quanh chỉ vì mặc cảm mình là kẻ dị biệt”, ông Fransen nói. Thế nhưng, ông đã làm được điều đó ở một nơi thật đặc biệt có tên “Thư viện Con người”, một nền tảng xã hội độc đáo, nơi mà những câu chuyện cuộc đời được chính nhân vật có thật kể lại cho độc giả.

“Tôi tìm đến Thư viện Con người với niềm thôi thúc được nói lên rằng, đằng sau những thiệt thòi do bệnh tật mang lại thì tôi vẫn là một con người”, ông Fransen giải thích. Hiện ông Fransen đang có 3 “tựa sách” được đưa vào “list” của thư viện, trong đó có một “quyển sách” mang tựa đề Người khuyết tật đặc biệt.

Tương lai rộng mở

Ở phần ngược lại, các “độc giả” đến với thư viện sẽ lựa chọn một người có đặc điểm khiến họ hứng thú và đến khu vực trò chuyện. Tại đây, hai hoặc nhiều người sẽ trao đổi, chia sẻ câu chuyện của mình với đối phương trong vòng 30 phút. Thư viện cũng khuyến khích “độc giả” đặt các câu hỏi mà họ luôn thắc mắc về những người đặc biệt này. Vì mỗi “cuốn sách” có thể là bất cứ ai, từ các nhà tổ chức tang lễ, những cựu chiến binh cho đến những đứa trẻ... và họ đều có góc nhìn, trải nghiệm riêng nên sẽ mang lại cho “độc giả” kiến thức vô cùng đa dạng. “Chúng tôi tìm kiếm những người vô gia cư, thất nghiệp, trầm cảm, có vấn đề về sức khỏe tâm thần, bị khuyết tật để học hỏi từ họ”, ông Ronni Abergel giải thích.

Thời điểm hiện tại, hàng nghìn tình nguyện viên của Thư viện Con người đã tham dự vô số các sự kiện tại các trường học, doanh nghiệp và các địa điểm trên khắp thế giới. Thậm chí, mô hình thư viện độc đáo này đã tồn tại ở hơn 80 quốc gia và trong tương lai có thể sẽ phát triển thành ứng dụng điện thoại để nhiều người tiếp cận được nó dễ dàng hơn.

Trên trang web của mình, tổ chức Thư viện Con người được mô tả như là “một nền tảng học tập thực hành và đổi mới toàn cầu nhằm giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự đa dạng của con người, từ đó tạo ra các cộng đồng gắn kết và hòa nhập hơn mà không bị ảnh hưởng bởi những khác biệt về văn hóa, tôn giáo, xã hội và sắc tộc”. Ông Ronni Abergel cũng chia sẻ thêm, “điều khiến Thư viện được mọi người yêu thích và ủng hộ là nhờ tinh thần cởi mở, thấu hiểu và không phán xét. Bất kể bạn là ai, giàu hay nghèo, bao nhiêu tuổi, đến từ đâu, bạn đều luôn cảm thấy thoải mái, được tôn trọng khi vào đây để gặp gỡ, lắng nghe và học hỏi”.

Giờ đây, dự án Thư viện Con người nhận được sự ủng hộ của hàng ngàn tình nguyện viên để mang những “quyển sách biết nói” đến tận trường học, doanh nghiệp, tổ chức… giúp mọi người có cơ hội được tương tác trực tiếp với “sách”. Một ứng dụng trên smartphone cũng đang được xây dựng nhằm kết nối bạn đọc khắp nơi trên thế giới để cùng vượt qua giai đoạn đầy bất định do đại dịch Covid-19 gây ra. Và gần đây nhất, Đại học Glasgow (Anh) đã ký một thỏa thuận hợp tác với Thư viện Con người để hơn 300 sinh viên ngành y của trường trở thành độc giả thường xuyên và có cơ hội “học thêm nhiều kỹ năng cần thiết để trở thành những bác sĩ trong tương lai”. 

 CHI MAI